Shkaqet që kanë sjellur denimet mbi popujt e mëparshëm
Shkaqet e denimit dhe shkatërrimit janë të shumta, ne do t’i përmendim vetëm disa prej tyre:
1- Zullumi dhe kufri.
Zullumi është tejkalimi i kufinjve dhe ka shumë forma, kulmi i zullumit është shikru. All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
” O djali im, mos i përshkruaj All-llahut shok, sepse idhujtaria është padrejtësi më e madhe!”. (Lukman: 13).
Prej ajeteve që na ndalin te madhësia e krimit të shirkut dhe kufrit është edhe ky ajet:
“Ju (jobesimtarë) vërtet sollët një fjalë shumë të shëmtuar. Aq të shëmtuar sa gati u copëtuan qiejt, gati pëlciti toka dhe gati u shembën kodrat nga ajo (fjalë). Për atë se të Gjithëmëshirshmit i përshkruan fëmijë”. (Merjem: 89- 91).
All-llahu [subhanehu ve teala] duke ua tërhjekur njerëzve vërejtjen nga shirku i cili i sjell denimet mbi popujt e mëparshëm, duke thënë:
“Ato janë fshatra (vendbanime) që kur bënë zullum, Ne i shkatërruam dhe për shkatërrimin e tyre u patëm caktuar kohë të sakta”. (El-Kehf: 59).
Ibn Kethiri [rahimehull-llah] thotë:
“Popujt e kaluar dhe shekujt që kanë kaluar, i kemi shkatërruar nga shkaku i kufrit dhe inatit të tyre poashtu edhe juve, o ju idhujtar: kujdesuni që mos t’ju godas ajo që i ka goditur ata, sepse keni përgënjeshtruar Pejgamberin më të ndershëm dhe më madhështor. Ju nuk jeni më të respektuar te ne se ata. Andaj keni frikë denimin dhe kërëcnimin Tim”. (Ibn Kethiri, 4/ 169).
All-llahu [subhanehu ve teala] duke treguar për përfundimin e popujve të denuara për shkak të kufrit të tyre thotë:
“Adi përgënjeshtroi, e çfarë ishte ndëshkimi Im dhe kërcënimi Im? Atyre Ne një ditë fatkeqe të përjetshme u lëshuam një erë të fortë. I ngrente njerëzit si të ishin trupa hurmash të shkulura”. (El-Kamer: 18- 20).
Kurse për popullin e Faraonit dhe të tjerët thotë:
“Si gjendja e pasardhësve të faraonit dhe e atyre që ishin para tyre, që përgënjeshtruan argumentet tona, e All-llahu i shkatërroi me fajet e tyre, All-llahu ndëshkon shumë ashpër”. (Ali Imran: 11).
Ibn Kethiri [rahimehull-llah] thotë:
“Këta idhujtar dhe përgënjeshtrues të asaj me të cilën të kemi dërguar ty, o Muhammed, siç kanë bërë popujt e mëparshëm përgënjeshtrues. Andaj Në u treguam se si veprojmë me të tillët, dhe cili është adeti dhe zakoni Ynë me të tillët, siç ishin përgënjeshtruesit e pejgamberëve nga familja e Faraonit dhe të popujve të mëparshëm”. (Ibn Kethiri, 2/ 320).
All-llahu [subhanehu ve teala] denimin e mosbesimtarëve e ka bërë ligj të vetin mbi krijesat:
” Pra ata nuk janë duke pritur tjetër vetëm gjurmët e të parëve, e në ligjin e All-llahut kurrë nuk do të hasësh devijim”. (Fatir: 43).
Imam Taberiu thotë:
“All-llahu i Lartësuar thotë: o Muhammed, këta idhujtar të popullit tënd, vallë presin të zbatohet mbi ta ligji i Tij në këtë dunja, i cili parasheh denim të dhembësh për shkak të kufrit të tyre. Thotë: vallë, a mos presin T’i denoj për shkak të idhujtarisë ndaj Meje dhe përgënjeshtrimit të të Dërguarve të Mi, ashut siç i kam dënuar ata që kan qenë para tyre”. (Taberiu, 22/ 146).
Shumë ajete u kërcënohen popujve mosbesimtar me zbatimin e ligjeve që kanë qenë valide mbi idhujtarët dhe mosbesimtarët:
“Nuk ka asnjë nga fshatrat (nga vendbanimet e kundërshtarëve) e që Ne nuk do ta shkatërrojmë ose ndëshkojmë atë me një dënim të ashpër para ditës së kijametit. Kjo është theksuar në Libër (Lehvi Mahfudh)”. (El-Isra: 58).
Ibn Kethiri [rahimehull-llah] thotë:
“Ky është lajmërim nga All-llahu [subhanehu ve teala] se ka vendosur dhe ka caktuar gjëra, të cilat i ka regjistruar në Levhi-Mahfudh, se secilin fshat do ta shkatërron me shfarosje totale të banorëve të saja, ose do ti denon me denim të dhembshëm, ose me vrasje ose me telashe. Kjo ndodh për shkak të mëkateve dhe gabimeve të tyre, siç ka treguar All-llahu [subhanehu ve teala] për popujt e mëparshëm:
“Ne nuk u bëmë padrejtë atyre, por ata vetvetes i bënë padrejtë…”. (Hud: 101).
“Sa shumë banorë të fshatrave, që ishin kryeneçë ndaj urdhrit të Zotit të vet dhe ndaj të dërguarve të Tij, Ne i kemi shpërblyer me një llogari të ashpër, i kemi ndëshkuar me një dënim të papërshkrueshëm. Dhe ata e përjetuan barrën e rëndë të punës së vet, kështu që fundi i çështjes së tyre ishte dështimi”. (Et-Talak: 8-9)”. (Ibn Kethiri, 3/ 47).
Nuk ka ikje nga ky ligj, sepse është Caktim i All-llahut, i cili medoemos do të ndodh, ndoshta All-llahu e vonon që të arrijë afatin e vet, mirëpo:
” e në ligjin e All-llahut kurrë nuk do të hasësh devijim”. (Fatir: 43).
Imam Kurtubiu thotë:
“All-llahu [subhanehu ve teala] ka caktuar denime për mosbesimtarët dhe këtë e ka bërë ligj për ta. Me denime të tilla i denon të gjitha ata që e meritojnë, dhe ska mundësi askush që ta ndryshojë këtë e as ta kalon denimin prej vehtes të dikush tjetër”. (Kurtubiu, 14/ 360).
2- Tirania dhe padrejtësia ndaj njerëzve.
Prej shkaqeve që e sjellin denimin e Zotit mbi një popull është edhe shtypja e popujve dhe padrejtësia ndaj tyre.
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
“Ato janë fshatra (vendbanime) që kur bënë zullum, Ne i shkatërruam dhe për shkatërrimin e tyre u patëm caktuar kohë të sakta”. (El-Kehf: 59).
Zullumi, padrejtësia ndaj njerëzve është një mëkatm, të cilin All-llahu e denon qysh në dunja, para se të vjen ahireti.
Ebu Bekrete [radijall-llahu anhu] thotë: Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] ka thënë:
“Nuk ka denim që meriton më së shumti të denohet në dunja, përskej të atyreve që ia vonon për në ahiret, sikur është tirania dhe ndërprejra e marëdhënieve farefisnore”. (sahih, Ebu Davudi dhe të tjerët).
“Nëse njerëzit e shohin zullumqarin dhe nuk e kapin për dore (nuk e ndalin), së shpejti All-llahu do t’i kaplojë të gjith me denim”. (Sahih, Ebu Davudi dhe të tjerët).
Mundet të vonohet denimi i zullumit deri në një afat të cilin e di vetëm All-llahu [subhanehu ve teala]. Ebu Musa Eshariu [radijall-llahu anhu] thotë se Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] ka thënë:
“All-llahu i jep afat zullumqarit që kur ta mer, nuk mund t’i shpëton”. Pastaj Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] lexoi ajetin:
“Ja, kështu është ndëshkimi i Zotit tënd, kur dënon vendet që janë zullumqare. Vërtet, ndëshkimi i Tij është i dhembshëm, e i ashpër”. (Hud: 102)”. (Buhariu dhe Muslimi).
All-llahu [subhanehu ve teala] tregon përfundimin e keq të popujve zullumqar dhe tiran, siç kanë qenë Adi, Themudi dhe Faraoni, duke thënë:
“Dhe me Themudin, të cilët shpuan shkëmbinj në luginën (kura), Dhe me faraonin i fortifikuar me tenda (ushtarake)! Të cilët e tepruan me krime në tokë. Dhe në të shtuan shkatërrimin. E All-llahu kundër tyre lëshoi lloj-lloj dënimesh. Pse Zoti yt është që përcjell (u rri në pritë)”. (El-Fexhr: 9- 14).
“Ne shpartalluam sa vendbanime që ishin mizore, e në vend të tyre sollëm popull tjetër”. (El-Enbija: 11).
“E sa fshatra që ishin zullumqarë i shkatërruam Ne, e ato janë të rrënuara mbi kulmet e tyre dhe sa bunarë kanë mbetur shkret e sa pallate të larta!”. (El-Haxhxh: 45).
3- Mëkatet e shumta dhe mosurdhërimi në të mirë.
Përhapja e mëkateve dhe imoralitetit dhe mos ekzistimi i burrave të mirë që urdhërojnë në të mirë dhe largojnë prej të këqijave, janë prej shkaqeve që All-llahu e dërgon denimin në një popull.
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
“Ruajuni nga e keqja (nga dënimi) që nuk i godet vetëm ata që bënë mizori prej jush, (por edhe të mirët), dhe ta dini se All-llahu është ndëshkues i rreptë”. (El-Enfal: 25).
Zejnebeja [radijall-llahu anha] thotë: U zgjua Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] nga gjumi me fytyrë të skuqur, dhe duke thënë:
“La ilahe il-lall-llah, vaj për arabët nga e keqeja që u është afruar. Sot është hapur nga vrima e Jexhuxhit dhe Mexhuxhit sa kjo”. Sufjani bëri me gishta numrin nëntëdhjet ose njëqind. I thanë: a do të shkatërrohemi duke pasur në mesin tonë burra të mirë? Tha:
“Po, nëse është shtuar shumë e keqeja”. (Buhariu dhe Muslimi).
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thotë:
“Ummeti do të vazhdojë në gjendje të mirë, përderisa nuk janë përhapur në mesin e tyre kopilat, e nëse përhapen kopilat, atëherë së shpejti All-llahu i kaplon me denim”. (hasen, Ahmedi).
Mëkatet dhe të këqijat përhapen atëherë kur muslimanët nuk i realizojnë obligimet e tyre në lëminë e urdhërimit në të mirë dhe ndalimit nga të këqijat, saqë mëkati të bëhet dukuri normale në shoqëri. Në këtë rast denimi i kaplon që të gjith. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thotë:
“Pasha Ate në Dorë të të cilit është shpirti im, ose do të urdhëroni në të mirë e do të ndaloni prej të këqijave ose së shpejti All-llahu do t’ju dërgojë denim prej Tij, e pastaj do t’i luteni, mirëpo nuk do t’ju përgjigjet”. (Hasen, Tirmidhiu).
Ibn Omeri [radijall-llahu anhu] thotë: U drejtua Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] kah ne dhe na tha:
“O ju muhaxhir! Pesë gjëra nëse sprovoheni me to, kurse unë strehohem te All-llahu nga takimi i tyre:
– Nëse përhapet imoraliteti në një popull dhe e publikojnë, te ata përhapet mortaja dhe sëmundjet që skanë qenë te popujt e mëhershëm.
– Nëse vjedhni në peshojë dhe matje, do të vjen thatësia, jeta e vështirë dhe zullumi i pushtetarit.
– Nëse nuk japin zekatin, u ndalet shiu nga qielli, po mos të ishin bagëtia, nuk do të binte shi.
– Nëse tradhtoni marëveshjen e All-llahut dhe të Pejgamberit, atëherë All-llahu le që t’ju sundon armiku i huaj, e ua marin një pjesë të asaj që e keni në duar.
Nëse prijësit e tyre nuk gjykojnë me Librin e All-llahut, dhe selektojnë nga ajo që kemi shpallur, All-llahu e futë luftën mes tyre”. (sahih, Ibn Maxheja dhe të tjerët).
Imam Kurtubiu thotë:
“Ky është ligji i All-llahut mbi njerëzit, nëse përhapen mëkatet dhe nuk i ndryshojnë, atëherë të gjith ata denohen”. (Kurtubiu, 1/ 401).
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thotë:
“Nëse në një popull bëhen mëkate, e ata kanë mundësi t’i ndryshojnë, mirëpo nuk i ndryshojnë, së shepjti All-llahu do t’i kaplojë që të gjith me denim prej Tij”. Sahih, Ebu Davudi dhe të tjerët).
Tajibabadi, komentuesi i sunenit të Ebu Davudit, duke e komentuar këtë hadith thotë:
“Ali el-Kariu [rahimehull-llah] ka thënë: nëse ata që nuk bëjnë mëkate janë më shumë se ata që bëjnë mëkate, e nuk i ndalojnë prej mëkateve, atëherë All-llahu që të gjith i kaplon me denim. Aziziu thotë: sepse ata që nuk bëjnë mëkate nëse janë më shumë se sa ata që bëjnë mëkate, zakonisht kanë mundësi ta ndryshojnë të keqen, andaj lëria e tyre, tregon dakordimin me ta”. (Aunul-Mabud, 11/ 329).
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thotë:
“All-llahu nuk i denon mbarë njerëzit për shkak të mëkateve të elitës, derisa kur elita të bëjë mëkate të cilat masa e gjërë mund t’i ndryshojnë, e nuk i ndryshojnë. Në këtë rast All-llahu jep leje për të shkatërruar edhe elitën edhe masën e gjërë”. (Hasen, Ahmedi).
Ibn Abbasi [radijall-llahu anhu] thotë:
“All-llahu [subhanehu ve teala] i ka urdhëruar besimtarët që mos të dakordohen me veprat e tyre, përndryshe i kaplon me denim edhe zullmqarët edhe ata që u bëhet zullum”. (Tefsiri i Begaviut, 2/ 241).
Denimi i përgjithshëm i kësaj bote nuk domethënë se të denohen bashkarisht edhe në ahiret. Atje secili llogaritet për veprat e veta.
Ummu Selemeja [radijall-llahu anha] tregon merfuan:
“Nëse përhapen mëkatet në ummetin tim, All-llahu të gjith i kaplon me denim prej Tij. I thashë: o i Dërguar i All-llahut, në mesin e tyre atëbotë do të ketë edhe njerëz të mirë? Tha: po. E si do të veprohet me ta? Tha: i kaplon ajo që i kaplon njerëzit, e pastaj shkojnë te Mëshira dhe Kënaqësia e All-llahut”. (Sahih, Ahmedi).
Imam Kurtubiu thotë:
“Nëse thuhet: si ka mundësi që All-llahu ti kaplojë me denim të Vetin që të gjith, pasiqë në mesin e tyre ka edhe besimtar që nuk janë zullumqarë. U thuhet: shkatërrimin e zullumqarit e ban për hakmarje dhe denim, kurse shkatërrimin e besimtarit me kompenzim në ahiret. Imam Muslimi transmeton nga Abdull-llah ibn Omeri [radijall-llahu anhu] se Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] ka thënë:
“Nëse All-llahu dëshiron ta denon një popull, denimi i kaplon të gjith ata që gjinden aty, e pastaj ringjallën sipas nijetit të tyre”. (Kurtubiu, 10/ 120).
4- Mendjemadhësia, mburrja dhe kryelartësia.
Një popull mendjemadh, tiran, mburravec, kryelartë, është popull që meriton denimin e All-llahut, sepse i ban rival All-llahut në cilësi që janë të veçanta për te.
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
“Dhe Ai e shkatërroi Adin e lashtë. Edhe Themudin, që prej tyre nuk mbeti më. Edhe popullin e Nuhut më herët, vërtet ata ishin edhe më zullumqarë dhe më renegatë”. (En-Nexhm: 50- 52).
Imam Taberiu thotë:
“All-llahu i Lërtësuar tregon se ka shkatërruar popullin e Nuhit [alejhis-selam], para Adit dhe Themudit, të cilët kanë qenë më zullumqar ndaj vetvetes së tyre, mohues më të mëdhenjë ndaj Zotit të tyre, njerëz më kriminel dhe rebel ndaj All-llahut se sa popujt e denuar pas tyre. Prepotencën me të cilën i ka cilësuar All-llahu ka qenë më e madhe se sa e popujve tjerë”. (Taberiu, 27/ 78).
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
“A nuk udhëtuan ata nëpër tokë e të shohin se si qe përfundimi i atyre që ishin para tyre!? Ata ishin edhe më të fortë se këta, ata e lëruan tokën dhe e rindërtuan atë më shumë se sa këta, e rindërtuan, atyre u patën ardhur të dërguarit e vet me fakte të qarta. Pra, All-llahu nuk ishte që t’ju bëjë të padrejtë atyre, por ata vetvetes i bënë të padrejtë”. (Er-Rum: 9).
Ibn Kethiri [rahimehull-llah] thotë:
“Popujt dhe gjeneratat para jush kanë qenë më të fuqishme se ju kanë pasur më shumë pasuri dhe fëmijë. Ju nuk keni as një të dhejtën e asaj që kanë pasur ata. Kanë sunudar botën në atë formë që ju nuk mund të arrini. Kanë ndërtuar godina të mëdha, e kanë rindërtuar shumë ma shumë se ju dhe e kanë shfrytëzuar ma shumë se ju”. (Ibn Kethiri, 3/ 428).
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] na ka treguar për izraelitët, të cilët filluan të mburren me numër dhe sasi, dhe si u erdhi denimi i All-llahut [subhanehu ve teala]. Ata i goditi ligji i drejtë i All-llahut, i cili e kaplon secilin që është mendjemadh, mburravec ose krenar me tjerkënd përveç All-llahut.
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thotë:
“Ju kujtoj një pejgamber prej pejgamberëve, të cilit Zoti i dha ushtri nga populli i vet, e ai tha: kush mundet kundër tyre, ose kush mundet tu rezistojë këtyreve? Atëherë Zoti i shpalli: zgjedh për popullin tënd njërën prej tre gjërave: ti sundojë armiku i huaj, t’i kaplojë uria ose vdekja. U konsultua me popullin e vet në këtë drejtim, e ata i thanë: ti je pejgamber i Zotit, kjo punë të mbetet ty, ti zgjedh për ne. U ngrit në namaz, sepse kur trishtoheshin nxitonin në namaz. U fal sa deshti Zoti që të falet, pastaj tha: o Zot, armik i huaj të na sundojë, jo. Urinë, jo. E zgjedhim vdekjen.
Atëherë All-llahu ua dërgoi vdekjen. Prej tyre vdiqn shtatëdhjet mijë. Shushuritjen që e dëgjoni është:
“All-llahu im, me ty luftoj dhe me Ty rezistojë. Ska mundësi e fuqi pa All-llahun”. (Sahih, Ahmedi).
5- Esktremizmi në fe.
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thotë:
“O ju njerëz, rujuni nga esktremizmi në fe, sepse ekstremizmi në fe i ka shkatërruar popujt para jush”. (Sahih, Ahmedi dhe të tjerët).
Munaviu [rahimehull-llah] thotë:
“Rujuni nga ekstremizmi, vështirësimi në fe, tejkalimi i kufinjve, hulumtimi i gjërave të paqarta dhe mundimi i zbulimit të defekteve të tyre”. (Fejdul-Kadir, 3/ 125).
Ebu Hurejre [radijall-llahu anhu] tregon se Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] ka thënë:
“Sa t’ju lë të lirë, lërëmni (mos më pyetni), sepse janë shkatërruar ata që kanë qenë para jush duke i pyetur dhe duke polemizuar me pejgamberët e tyre. Kur t’jua ndaloj ndonjë gjë, largohuni, e kur t’ju urdhëroi ndonjë gjë, zbatojeni sa të keni mundësi”. (Buhariu dhe Muslimi).
Imam Neveiu [rahimehull-llah] thotë:
“Shkatërrimi i atyreve që kanë qenë para nesh ka ndodh ne fe, përshkak të mosbesimit dhe shpikjeve të tyre, andaj Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] na e tërhoqi vërejten nga veprat e tyre”.
Kurse Ibn Haxheri thotë: Hadithi i qorton pyetjet ekstreme dhe të parealizueshme”. (Feth, 13/ 263).
Ibn Tejmia polemizimin me pejgamberët e kosnideron kundërshtim të tyre, duke thënë:
“I urdhëroi që mos të pyesin për atë që nuk i ka urdhëruar, duke treguar se shkaku i shkatërrimit të popujve të mëhershëm ka qenë pyetja e shumtë e pastaj kundërshtimi i tyre duke bërë mëkate. Siç na ka treguar All-llahu për izraelitët, të cilët e kanë kundërshtuar urdhërin e Musait [alejhis-selam] në luftë edh enë raste tjera. Pastaj për pyetjet e shumta që i kanë bërë për çeshtjen e lopës, të cilën duheshta ta therrin. Kjo polemikë me pejgamberët, All-llahu e di më së miri, është kundërshtim i pejgamberëve. Siç thuhet: polemizojnë njerëzit me udhëheqësin, nëse e kundërshtojnë”. (Iktidausiratil-Mustekim, 1/ 36).
Prej ekstremizmit të ishtarëve të Librit është konsiderimi i Isaut si Zot, ose bir të Zotit dhe respektimi absolut i murgjërive dhe priftërinjve të tyre.
6- Përbuzja e të mirave dhe dhunitve.
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
“Dhe (përkujtoni) kur Zoti juaj njoftoi bindshëm: “Nëse falënderoni, do t’ua shtoj të mirat, e nëse përbuzni, s’ka dyshim, dënimi Im është i vështirë!”. (Ibrahim: 7).
Imam Taberiu [rahimehull-llah] thotë:
“O ju njerëz, nëse përbuzni dhuntitë e All-llahut dhe i mohoni, duke mos e falënderuar dhe duke u kundërshtuar urdhërave dhe ndalesave të Tija, duke bërë mëkate, dijeni se denimi Im është shumë i vështirë, ju denoj ashtu siç kam denuar ata krijesa që më kanë mohuar”. (Taberiu, 13/ 186).
All-llahu [subhanehu ve teala] tregon për përfundimin e keq të njerëzve që i kanë përbuzur dhuntitë duke thënë:
“All-llahu sjell si shembull një fshat (vendbanim) që ishte i sigurt dhe i qetë, të cilit i vinte furnizimi nga të gjitha anët me bollëk, kurse ata (banorët) i përbuzën të mirat e All-llahut. Atëherë All-llahu, për shkak të sjelljes së tyre, ua veshi petkun (ua ngjeshi) e urisë dhe të frikës”. (En-Nahl: 112).
Imam Munaviu thotë:
“Asgjë nuk është më keq se sa marja e një dhuntie nga një popull, të cilën nuk mund ta kthejnë. Dhuntia mbetet në një popull duke e falënderuar All-llahu për ate dhunti. Një fjalë e urtë thotë:
“Kush nuk i falënderon dhuntitë, ato mund ti ikin, e ai që i falënderon, i ka lidhur me litar të fuqishëm”.
Gazaliu ka thënë: “Falënderimi është lidhje e dhunitve, me te mebeten dhe vazhdojnë, kurse pa te zgjidhen dhe ikin”.
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
“All-llahu nuk e prish gjendjen e një populli (nuk ua largon të mirat) përderisa ata ta ndryshojnë veten e tyre “. (Er-Rad: 11)”. (Fejdul-Kadir, 3/ 41).
Ashtu sikurse All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
“Këtë (masë ndëshkuese) e bëri ngase All-llahu nuk ishte ndryshues i një begatie, të cilën ia ka dhuruar një populli, derisa të ndryshojë ai vetë në vetvete (të bëhet përbuzës i së mirës) dhe ngase All-llahu dëgjon (çka thonë) dhe di (çka punojnë)”. (El-Enfal: 53).
Imam Taberiu thotë:
“All-llahu nuk ia ndërron një popullit shëndetin dhe dhuntitë që i ka, duke ia larguar e ti shkatërrojë, derisa ata nuk ndryshojnë vetvetën e tyre, siç është zullumi i ndërsjelltë, armiqësia e ndërsjelltë, atëherë e meritojnë denimin dhe ndryshimin e Tij”. (Taberiu, 13/ 121).
7- Garimi për të mirat e dunjasë dhe kopracia për to.
Prej shkaqeve të denimit është dhënia pas të mirave të kësaj bote dhe garimi për to. Kjo është sëmundja që i ka shkatërruar popujt e mëparshëm, siç tregon Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]:
“Rujuni nga kopracia, sepse ajo ju shkatërron juve ashtu siç i ka shkatërruar popujt para jush. Kopracia e urdhëron njeriun në ndërprerje të lidhjeve farefisnore dhe imoralitet”. (Sahih, Ebu Davudi dhe të tjerët).
Ibn Haxheri thotë:
“Ky hadith na tregon se garimi për të mirat e kësaj bote e dërgon njeriun në shkatërrim”. (Fethul-Bari, 6/ 263).
Nga kjo gjë na e ka tërhjekur vërejtjen Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] duke thënë:
“Vall-llahi, nuk u frikohem juve për varfuri, mirëpo ua kam frikën se do t’ju hapet dynjaja, ashtu siç u është hapur atyreve që kanë qenë para jush, e të garoni për të mirat e saja siç kanë garuar ata që kanë qenë para jush, e t’ju shkatërron siç i ka shkatëruar”. (Buhariu dhe Muslimi).
Dhe thotë:
“Ajo që frikohem për ju pas meje, është hapja e dunjasë dhe zbukurimet e saja”. (Buhariu dhe Muslimi).
U hapet dunjaja njerëzve për shkak të tejkalimit të kufinjve. All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
“Jo, është e vërtetë se ai i kalon kufijtë, për shkak se e ndien veten të pavarur (të pasur)”. (El-Alek: 6-7).
Imam Taberiu thotë:
“Njeriu i kalon kufinjtë e vet, tregohet mendjemadh ndaj Zotit të tij dhe e mohon, sepse e sheh vetveten të pasur”. (Taberiu, 30/ 253).
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
“Sikur All-llahu t’ua shumonte begatinë robërve të vet, ata do t’i kalonin kufijtë, por Ai i furnizon me masë që dëshiron, sepse Ai është i njohur hollësisht dhe i dijshëm për robërit e vet”. (Esh-Shura: 27).
Ibn Kethiri [rahimehull-llah] thotë:
“Po tu jepte ma shumë se sa u duhet, kjo do të bëheshte shkak që të kalojnë kufinjtë, të bëhen prepotent njëri ndaj tjetrit, nga mendjemadhësia dhe mburrja”. (Ibn Kethiri, 4/ 116).
Përshati: Bekir Halimi
www.alminbar.net,
18.4.2003
