Lidershipi fetar në terminologjinë islame: Një vështrim i përgjithshëm

Pjesë e nxjerrë nga libri “Trajnimi dhe zhvillimi i liderëve fetar muslimanë”

– Në çdo fe, fjalët e përdorura për t’iu referuar përgjegjësive të lidershipit fetar ndryshojnë midis besimeve, traditave dhe komuniteteve të ndryshme. Në rastin e Islamit, për shembull, terma të ndryshëm janë aktualë në traditat sunite dhe shiite. Gjithashtu, fjalë dhe kuptime të ndryshme janë aktuale në komunitetet më të mëdha sunite kudo në botë.

– Termi më i përhapur për liderët komunitarë muslimanë padyshim që është ‘imam’, e kjo është edhe arsyeja që i tërë ky punim është ndërtuar mbi këtë emërtim. Megjithatë, shpejt u kuptua se ky term nuk ishte i mjaftueshëm për të shprehur gamën e plotë të çështjeve dhe shqetësimeve që kërkonin shqyrtim dhe rishikim, jo ​​më pak për shkak se termi imam ka kuptime të ndryshme tek sunitët dhe shiitët. Koncepti i liderit fetar u zgjodh dhe u përdor në vend të kësaj, dhe fokusi ishte në formimin dhe zhvillimin, si dhe në llojet e njohurive dhe aftësive të nënkuptuara nga trajnimi me terma më të ngushtë. Termi lider fetar nuk përfshin vetëm atë që i prin namazit dhe aktiviteteve të tjera të veçanta fetare, por edhe dijetarët, mësuesit dhe instruktorët, përgjegjësit e të rinjve dhe çdo person tjetër i cili ka sado pak përgjegjësi për një çështje fetare.

– Në kuptimin e tij origjinal, termi imam thjesht do të thotë “përpara”, prandaj përdoret për t’iu referuar personit që qëndron para të tjerëve kur falet namazi. Në këtë kuptim themelor, çdo musliman në parim mund të veprojë si imam. Megjithatë, më shpesh, shumica e liderëve muslimanë të njohur si imamë janë me kohë të plotë ose të pjesshme në një xhami dhe të gjithë janë meshkuj. Prandaj, është e rëndësishme në kontekstin aktual të theksohet se lidershipi në komunitetet muslimane ushtrohet nga burrat dhe gratë në disa lloje të tjera të hapësirës institucionale gjithashtu, duke përfshirë shkollat, universitetet, kurset dhe konferencat, dhe gjithnjë e më shumë në ditët e sotme në hapësirën digjitale, përmes faqeve të internetit dhe blogjeve. Të fokusohesh vetëm te njerëzit e njohur si imamë do të ishte të humbasësh fushat kryesore të aktivitetit përkatës, veçanërisht në lidhje me ndikimet tek të rinjtë, dhe të humbasësh rëndësinë e udhëheqjes së ushtruar nga gratë.

• Çfarë bën një imam? Cilat janë detyrat kryesore të një imami?

– Ai u prinë besimtarëve në faljen e namazeve ditore, kryen shërbime martesore dhe funerale, predikon dhe mëson.

– Ai këshillon për çështjet e fikhut dhe u ofron zgjidhje muslimanëve për çështje të ndryshme fetare, punon për dhe me komitetin e xhamisë dhe shkruan raporte për komitetin.

• Përveç angazhimit të tij në xhami çfarë tjetër bënë një imam?

– Ai mund të trajnojë dhe të menaxhojë stafin tjetër të xhamisë, duke përfshirë muezinin dhe mësuesit e rinj.

– Puna e pjesshme në komunitet – me shkollat dhe pushtetin lokal, mbanë kontakte të afërta me mediat lokale dhe nacionale.

– Ai mund të marrë një gamë të gjerë rolesh komunitare, të tilla si vizita në spitale për të ofruar kujdes shpirtëror për pacientët, themelimi i një ekipi futbolli ose puna me një universitet lokal për të përmbysur stereotipet paragjykuese dhe mund të përfshihet në dialog dhe bashkëpunim ndërfetar.

– Roli dhe përgjegjësia e imamit konsiderohet nga disa se i jepet rëndësi e panevojshme nga muslimanët dhe jomuslimanët. Si rrjedhojë, është zhvilluar një nocion i idealizuar që ‘imam i mirë’ është ‘ai që mishëron virtytet qytetare, tolerancën ndërfetare, aftësitë profesionale menaxheriale dhe predikuese, ndoshta përfshihet në rigjenerimin e brendshëm të qytetit, punon si agjent i integrimit kombëtar, dhe bën ‘xhihad’ kundër ekstremizmit’. Një person i tillë është një ‘superimam’ i idealizuar – një term i përdorur në disa literaturë – i cili pritet të menaxhojë një sërë detyrash të ndryshme, por shpesh nuk i jepet koha, mbështetja (infrastruktura dhe njerëzit) ose trajnimi i nevojshëm për t’u marrë me probleme të ndryshme si komitetet jombështetëse të xhamive, këshillimi për divorcin, abuzimi me drogën dhe mbulimi negativ mediatik. Pritjet e ngjashme jorealiste të liderëve fetarë janë të pranishme edhe në fetë e tjera.

– Realiteti, natyrisht, është se asnjë individ i vetëm nuk mund të bëjë, ose në mënyrë të arsyeshme mund të pritet të bëjë, gjithçka që i kërkohet. Imamët nuk janë të vetmit njerëz, për të përsëritur, që ushtrojnë udhëheqje në komunitetet muslimane. Në paragrafët e mëposhtëm, bëhen dallime të gjera ndërmjet roleve dhe detyrave të: imamëve të xhamisë, kapelanëve, mendimtarëve, dijetarëve dhe akademikëve, mësuesve dhe instruktorëve, punonjësve me të rinjt dhe mentorëve të tjerë, menaxherëve dhe anëtarëve të komitetit të xhamisë.

– Imamët e xhamive

Është e rëndësishme të merret në konsideratë një portret me stilolaps i një udhëheqësi të besimit islam, për të dhënë një ndjenjë të gjallë kompleksiteti dhe shumëllojshmërie:

• “Një njeri i zënë”

Abdullahu është një njeri i zënë. Ai u prinë njerëzve në namaz, mban hytben e xhumasë, u mëson fëmijëve vendas rreth Islamit dhe gjuhës arabe, merr pjesë në dasma dhe ceremoni të tjera fetare – “gjërat e zakonshme”, siç thotë ai, që pritet të bëjë një imam. Por kjo nuk është e gjitha që ai bën, në fakt ai mund të quhet edhe një super-imam. Ai viziton shkollat lokale për të folur me fëmijët rreth Islamit, ai shkon në radio për të folur për Islamin, politikanët vendas kërkojnë këshilla prej tij për çështje të ndjeshme dhe lista e angazhimit të tij vazhdon. Ai është veçanërisht i shqetësuar për të rinjtë që janë pjesë e xhematit të tij. Kështu, gjatë predikimeve të së premtes (ndonjëherë për tmerrin e pleqve) ai flet për çështje si abuzimi me drogën, krimet në bandat dhe madje edhe ngacmimet në shkollë. Gjatë sesioneve mësimore, ai përpiqet ta bëjë lëndën interesante dhe relevante për studentët e tij. Ai thotë se për t’u angazhuar me të rinjtë ‘duhet të flasësh gjuhën e tyre’. Ai shpesh luan futboll me të rinjt e xhamisë së tij.

Ai bën të pamundurën për të balancuar detyrat e tij, por ndonjëherë gruaja e tij ankohet që ai nuk kalon mjaftueshëm kohë me të dhe dy fëmijët e tyre. Ai ka edhe një shqetësim, nuk paguhet sa duhet. Nuk ka asnjë kornizë formale që vendos se sa duhet të paguhet një imam. Ai megjithatë vazhdon të jetë një imami ‘futbollist’ i përkushtuar, edhe pse ka pasur oferta të tjera për punë. – Intervistë me Abdullahun (jo emri i tij i vërtetë), 2009

– Një imam kryen namazin me xhemat dhe mbanë hytben e xhumasë; udhëheq ngjarje të tjera të mëdha në xhami; kryen ceremoni që lidhen me lindjen e fëmijëve (pjesëmarrja në akika, këshillimi për emërimin e të porsalindurve), martesat dhe vdekjet; jep këshilla për çështjet e fikhut (jurisprudencës islame); përkujdeset për anën shpirtërore të komunitetit musliman; i mëson të rinjtë se si të lexojnë Kuranin dhe si të kryejnë pesë namazet ditore dhe të kryejnë detyra të tjera fetare. Nganjëherë bëhet dallimi ndërmjet një imam dhe një hatibi. Ky i fundit zakonisht luan një rol më të lartë në çështjet e xhamisë dhe në veçanti është përgjegjës për mbajtjen e hytbes së xhumasë. Si imami ashtu edhe hatibi punësohen dhe menaxhohen nga bordi i besuar i një xhamie të caktuar (në rastin e shtetit tonë, Kosovës, punësimi dhe menaxhimi bëhen nga Bashkësia Islame, respektivisht këshillat lokal të qyteteve), pothuajse gjithmonë me kohë të plotë dhe me pagë.

– Konsiderohet thelbësore në shumicën e komuniteteve muslimane që imamët dhe hatibët duhet të kenë një kualifikim arsimor nga një institucion fetar musliman. Ky kualifikim përfshin studimin shumëvjeçar të teologjisë islame, veçanërisht fikhut (jurisprudencës), hadithit (mësimeve të Profetit) dhe tefsirit (komentimi i Kuranit) dhe disa komentues e konsiderojnë atë të barabartë me arsimin e shkallës së parë – baçelor ose të nivelit master. Idealisht, një hatib duhet të ketë disa vite përvojë më shumë në krahasim me një imam.

– Përfaqësuesit fetarë në institucionet publike – kapelanët

Një zhvillim i rëndësishëm i viteve të fundit ka qenë krijimi i roleve të kapellanit në institucionet e sektorit publik si spitalet, burgjet, universitetet dhe ushtria. Koncepti i prezencës së kapellanit në institucionet publike nuk ka qenë deri më tani i njohur në botën islame dhe si pasojë po shfaqet një lloj i ri i profesionistëve fetarë muslimanë. Ka implikime praktike për trajnimin dhe zhvillimin e udhëheqësve të tjerë të besimit musliman gjithashtu, duke përfshirë imamët. Karakteristikat dalluese të punës së një kapellani musliman mund të përfshijnë sa vijon:

• Puna nuk kërkon domosdoshmërisht ose në thelb trajnim si imam.
• Roli mund të jetë, dhe shpesh kryhet, si nga gratë ashtu edhe nga burrat.
• Aftësitë kryesore të kërkuara janë ofrimi i rehatisë shpirtërore përmes këshillave – aftësia për të dëgjuar me vëmendje, duke mos qenë gjykues.
• Shpesh, roli përfshin anëtarësimin në një ekip shumëfetar, dhe rrjedhimisht ndërveprimin dhe marrëdhëniet efektive të punës me profesionistë fetarë të besimeve tjera.
• Roli është josektar – ai përfshin shërbimin për muslimanët e të gjitha prejardhjeve dhe traditave, dhe ndonjëherë edhe për njerëzit që janë me prejardhje jomuslimane.
• Roli shpesh përfshin dhënien e këshillave për menaxherët dhe drejtuesit e institucionit ku bazohet kapelani, dhe për këtë arsye kërkon jo vetëm njohuri të shëndosha të protokolleve të institucionit dhe kulturës organizative, por edhe kapacitetin për të ‘mbajtur pushtetin para llogarisë’ dhe për të qenë ‘ndërgjegjja morale’ e institucionit (shih intervistën e mëposhtme).

– Në të gjitha këto aspekte, format e trajnimit dhe zhvillimit të përshtatshëm për kapelanët janë gjithashtu të rëndësishme edhe për rolet e tjera udhëheqëse të besimit, duke përfshirë imamët.

• Ndërgjegjja morale e burgut

‘Dikush që dëshiron të jetë kapelan burgu duhet të jetë në gjendje, së pari, t’u prijë njerëzve në namaz dhe të ketë lexim të bukur të Kuranit, së dyti të jetë në gjendje të komunikojë rrjedhshëm në gjuhën amtare të vendit ku jeton bashkë me njohuritë bazike të gjuhës angleze dhe të mbajë predikime që janë të përshtatshme për jetën e burgut dhe më gjerë dhe së treti, të jetë i pajisur me cilësit të cilat kanë ndikim shpirtëror tek të burgosurit: të jetë i mençur, i qetë dhe empatik me gjuhë pozitive të trupit dhe të jetë në gjendje të përshtatet me mjedise të ndryshme dhe të vështira që mund të lindin, të tilla si dhënia e lajmeve tragjike për të burgosurit në mënyrë të ndjeshme. Më pas, në intervistë ata duhet të demonstrojnë se janë të aftë dhe të gatshëm të përshtaten dhe të punojnë brenda një ekipi i cili ngërthen në vete anëtarë të besimeve të ndryshme, edhe nëse, për shembull, ky grup drejtohet nga një grua e krishter. Gjithashtu, ata duhet të demonstrojnë se nuk janë naivë në çështjet e vështira siç janë çështjet e sigurisë dhe mund të japin mbështetje dhe ndihmë të mençur, islame për të qenë ndërgjegjja morale e burgut.’ – nga intervista me një kapelan burgu, 2009

Një projekt kërkimor që po zhvillohet aktualisht në Universitetin e Cardiff-it, po mbledh informacion të detajuar rreth praktikës së kapelanisë muslimane përmes vlerësimit të teksteve, ritualeve dhe veprimeve që përfshin kapelania muslimane, me synimin për të përcaktuar shkallën në të cilën praktika është modeluar sipas modeleve të krishtera, ose nëse një model i ri, i bazuar në traditat dhe shkrimet islame, po shfaqet. Gjithashtu po heton nëse kapelanët muslimanë po bëhen burime ekspertize, udhëheqjeje dhe udhëzimi jo vetëm në institucionet e tyre të punësimit, por edhe në komunitetin e gjerë musliman britanik. Është e njohur se zhvillimi i kapelanisë muslimane është formësuar nga politika dhe dinamika e pushtetit, si dhe nga kërkesat e nevojave dhe strukturave institucionale. Intervista në vazhdim ilustron disa nga vështirësitë që hasin kapelanët gjatë përgatitjes së tyre profesionale për këtë mision.

• Rruga ishte e vështirë

“Jusra është një mualime e kualifikuar që punon si kapelane burgu për të burgosurat femra. Ajo tani ka një punë të kënaqshme që i jep akses në zhvillimin profesional dhe ndoshta në arritjet tjera në karrierë. Megjithatë, rruga për të arritur atje ishte e vështirë dhe plot pasiguri. Asaj i pëlqeu kursi i saj gjashtëvjeçar për tu bërë mualime e kualifikuar, megjithëse kishte pak vështirësi në përshtatjen me mjedisin e shkollës me konvikt. Situata e saj u bë e vështirë pas përfundimit të trajnimit teologjik, sepse e kishte të pamundur të ecte përpara në karrierën e saj. Ajo zgjodhi të vazhdonte luftën e saj dhe të vazhdonte shkollimin e saj ndërsa punonte me një pagë shumë të ulët në një shkollë islame lokale.

Jusra tani ka përfunduar nivelet e saj A nga mësimi i gjuhës angleze, letërsisë dhe gjuhës urdu dhe po studion për një diplomë psikologjie në Universitetin e Hapur. Përveçse kapelane dhe jep mësim në shkollë, ajo gjithashtu zhvillon mësime për gratë në xhami dhe një seancë mbështetëse për të konvertuarit në Islam. Ajo mendon se mualimet vlerësohen brenda komunitetit musliman, megjithëse ka më shu

më struktura mbështetëse dhe mundësi karriere për mualimët sesa mualimet. Ajo dëshiron që mualimet të kenë më shumë respekt dhe njohje jashtë komunitetit musliman. Nëse kualifikimet e saj do të ishin vërtetuar dhe njohur, jeta do të ishte më e lehtë për të.” Burimi: intervista me Jusranë (jo emri i saj i vërtetë), 2009

Kapelanët punësohen dhe menaxhohen nga institucione të tilla si spitali, burgu, universiteti ose dega lokale e ushtrisë; mund të jetë me kohë të plotë ose të pjesshme, dhe mund të jetë me pagë ose vullnetare. Kualifikimet që përgjithësisht konsiderohen të rëndësishme përfshijnë njohuri të konsiderueshme të teologjisë islame, si për ligjëruesit ashtu edhe për mualimët; njohja dhe vlerësimi i mirë i etikës, zakoneve dhe kërkesave të institucionit ku bazohet; ndjeshmëri e fortë me njerëzit për të cilët dikush vepron si mentor ose këshilltar. Kualifikimet e dëshirueshme përfshijnë një certifikatë ose diplomë në teologjinë e aplikuar ose këshillim, me theks të veçantë në çështjet shpirtërore dhe kontekstualizimin e Islamit në shoqëritë moderne.

Shkathtësitë dhe cilësitë kryesore të kërkuara nga kapelanët janë renditur si më poshtë:

– Angazhim për të ofruar kujdes shpirtëror për anëtarët e të gjitha besimeve, duke përfshirë stafin, me të njëjtin përkushtim sikur të ishin anëtarë të të njëjtit besim

– Mirëkuptimi dhe respektimi i diversitetit brenda një besimi dhe midis besimeve

– Të kuptuarit e problemeve që mund të përjetojnë pjesë më të gjera të komunitetit p.sh. dhuna ose abuzimi në familje, martesa e detyruar, lojërat e fatit, alkooli, përdorimi i narkotikëve, çështjet e shëndetit mendor dhe aftësia për t’u përgjigjur me empati dhe ndjeshmëri, duke iu referuar agjencive dhe specialistëve të tjerë brenda institucionit ose autoriteteve të tjera vendore dhe shërbimeve mbështetëse të komunitetit sipas nevojës.

– Aftësia për të punuar me kapelanët e besimeve tjera dhe shërbimet mbështetëse brenda institucionit për të ofruar kujdesin shpirtëror.

– Kuptimi i natyrës dhe kufijve të konfidencialitetit dhe angazhimi për të respektuar natyrën konfidenciale të çdo individi i cili këshillohet me kapelanët

– Demonstrimi i aftësive të mira të dëgjimit dhe ofrimi i afërsisë dhe lidhjes me çdo person që ka nevojë për kujdesin dhe këshillat tuaja

– Aftësia për të demonstruar vullnet dhe përkushtim në ofrimin e kujdesit shpirtëror

– Angazhim për respektimin e të drejtave të individëve për besimet dhe praktikat e tyre, veçanërisht ato nën përgjegjësinë e dikujt, dhe për t’u përmbajtur nga imponimi i pikëpamjeve të veta

– Role të tjera drejtuese

Role të tjera drejtuese përfshijnë ato të mendimtarëve, studiuesve dhe akademikëve. Detyra kryesore e njerëzve të tillë është të kontribuojnë në formimin e opinionit publik, musliman dhe jomusliman. Punësimi zakonisht bazohet në një universitet ose institucion tjetër të arsimit të lartë, por mund të jetë në një institucion mendimi ose qendër kërkimore, ose i pavarur. Njerëz të tillë mund të bashkohen gjithashtu si anëtarë të një këshilli më të lartë të sheriatit ose fikhut ose bordit të specializuar, për shembull bordi i një qendre financiare islame. Ata ushtrojnë ndikim përmes ligjëratave, librave, transmetimeve, artikujve në revista, audio-incizimeve dhe podkasteve, DVD-ve, faqeve të internetit dhe blogjeve dhe pjesëmarrjes në debate të mëdha publike; ata mund të jenë të afirmuar jo vetëm në nivel lokal dhe rajonal, por edhe në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar.

– Pastaj janë edhe mësuesit, instruktorët dhe punëtorët e angazhuar me të rinjt, detyrat kryesore të të cilëve, drejtpërdrejt ose tërthorazi, janë të japin njohuri për Islamin dhe t’u japin udhëzime morale dhe shpirtërore të rinjve. Ata zakonisht punësohen dhe përgjigjen para bordit drejtues të një institucioni musliman, një shkolle shtetërore (qoftë muslimane ose jomuslimane), një shkollë të pavarur (ose muslimane ose jomuslimane), kolegj ose universitet; dhe mund të jenë me kohë të plotë ose të pjesshme, dhe me pagë ose vullnetare. Kualifikimet thelbësore, aftësitë dhe përvoja ndryshojnë sipas kërkesave të institucionit; në rastin e shkollave shtetërore një kualifikim i mësimdhënies është zakonisht thelbësor dhe në rastin e studimeve fetare në institucionet muslimane, njohuritë thelbësore të shkencave islame janë zakonisht thelbësore.

– Menaxherët, administratorët e besuar dhe anëtarët e komitetit të xhamive luajnë role të rëndësishme udhëheqëse, por janë jashtë termave të referencës së këtij rishikimi. Hulumtimi i grupeve të fokusit për Këshillin Musliman të Britanisë në vitin 2006 raportoi se prioritetet kryesore të trajnimit të identifikuara nga anëtarët e komitetit të xhamisë ishin studimet e mëtejshme islame; kurset e gjuhës angleze; ligji për menaxhimin, shëndetin dhe sigurinë; ligji i punës.

• Përvojat dhe perspektivat e grave

– Gratë muslimane përgatiten të jenë udhëheqëse fetare si kapelane në institucione të tilla si spitale, burgje dhe institucione të arsimit të lartë; si studiuese, mendimtare dhe akademike; si mësuese dhe mualime në medrese dhe në shkolla private muslimane të financuara nga shteti; në menaxhimin e xhamive, shpesh përmes një komiteti të veçantë të grave. Bordi Këshillues Kombëtar Britank i Xhamive dhe Imamëve ka një standard për anëtarët e tij për të promovuar rolin e grave në xhami. Gratë gjithashtu mund t’u prijnë grave në namazin me xhemat dhe të luajnë role udhëheqëse relativisht joformale, por domethënëse në familjet dhe komunitetet e tyre, siç ilustrohet në intervistën që do ta sjellim në vazhdim.

– Në të gjitha këto aspekte, shumica e nevojave për trajnim dhe zhvillim të grave muslimane janë të njëjta me ato të burrave muslimanë. Këto përfshijnë nevojën që studimi teologjik të kombinohet me përvetësimin e aftësive spirituale dhe profesionale, dhe nevojën jo vetëm për trajnim fillestar, por edhe për zhvillim të vazhdueshëm profesional. Gjithashtu, është e vlefshme për gratë si dhe për burrat nëse kurset dhe programet e studimit me çmime vlerësohen nga një institucion i financuar publikisht. Ekziston një diskutim më i plotë i rëndësisë së vërtetimit përgjatë dy kapitujve të ardhshëm.

– E kërkuar nga familja dhe miqtë

Firdeus, 25 vjeçare, përfundoi një kurs shtatëvjeçar në Studime Islame për t’u bërë mualime. Vështirësitë për të jetuar në një shkollë me konvikt dhe për të parë familjen e saj vetëm një herë në javë ishin të vështira, por ajo ia doli sepse kishte motra muslimane që studionin me të. Gjithashtu kjo ishte ajo që ajo dëshironte – qasje në një nivel të mirë arsimimi në anglisht, matematikë, shkencë dhe gjithashtu studime islame. Studimet Islame do t’i jepnin asaj një zë kundër praktikave të padrejta kulturore. Praktikat kulturore shqetësojnë Firdeusin, por ajo beson se kohët po ndryshojnë – grave po u jepet më shumë zgjedhje në çështje si puna dhe zgjedhja e partnerëve të tyre të martesës. Pasi përfundoi njëkohësisht studimet e saj islame dhe GCSE (General Certificate of Secondary Education – Certifikatë e Përgjithshme e Arsimit të Mesëm. Ata vlerësohen shumë nga shkollat, kolegjet dhe punëdhënësit. Kualifikimi përfshin kryesisht studimin e teorisë së një lënde, së bashku me disa punë hulumtuese, ndërsa disa lëndë përfshijnë edhe punë praktike), ajo shkoi në një kolegj të zakonshëm për përfunduar nivelin baçelor të studimeve.

Më pas, Firdeusit iu ofrua një vend në universitet për të studiuar për drejtësi, por në vend të kësaj zgjodhi të vazhdonte studimet master në Studime Islame. Si mualime, ajo është e respektuar në shoqëri, edhepse pasi u diplomua, disa anëtarë të komunitetit fillimisht u ndjenë se ajo e kishte ulur veten duke përzier edukimin fetar me atë laik. Tani ajo kërkohet si mualime nga familja dhe miqtë e saj. “Ata më besojnë mua dhe më kërkojnë këshilla, fetva, jo mendimin tim personal, por nga ajo që kam mësuar.” Firdeus aktualisht nuk është e sigurt për zgjedhjet e saj të karrierës. Ajo ka zgjedhur të ndihmojë me mësimdhënien në institutin në të cilin ka studiuar, por gjithashtu po mendon të ndjekë një doktoraturë dhe një karrierë të ardhshme në kërkime. – Burimi: intervista me Firdeusin (jo emri i saj i vërtetë), 2009

– Përveç nevojave dhe përvojave që gratë muslimane kanë të përbashkëta me burrat muslimanë, ekzistojnë disa shqetësime të veçanta që ato kanë si gra. Në Britani, si në shumë vende të tjera evropiane, këto përfshijnë gratë muslimane që janë objekt i debateve të nxehta në mediat kryesore të lidhura me çështje të tilla si veshja, dhe pretendimet e shoqërisë se të gjitha gratë muslimane janë të nënshtruara në familjet dhe komunitetet e tyre, dhe se ato janë në thelb të ndryshme nga gratë jomuslimane. Më tej, gratë mund të jenë të margjinalizuara në aspektet e menaxhimit dhe udhëheqjes së xhamisë dhe nga interpretimet kulturore të Islamit që janë patriarkale ndaj grave, dhe mund të zbulojnë se disa imamë meshkuj janë të pamjaftueshëm të vetëdijshëm dhe të ndjeshëm ndaj përvojave, shqetësimeve dhe çështjeve të veçanta të grave. Në lidhje me këtë pikë të fundit ka implikime të qarta praktike, natyrisht, për përmbajtjen dhe hartimin e kurseve dhe programeve të studimit në të cilat angazhohen imamët, si në formimin e tyre fillestar ashtu edhe në zhvillimin e vazhdueshëm profesional.

Si besim ashtu edhe si mënyrë jetese Islami ka një traditë të pasur të barazisë gjinore, duke siguruar që gratë të kenë të njëjtat të drejta ligjore, sociale, politike dhe financiare si burrat. Si pasojë, gratë kanë qenë pjesë përbërëse e zhvillimit të mendimit dhe shkencave islame që nga fillimi i Islamit. Hadixheja Allahu qoftë i kënaqur me të, gruaja e profetit Muhamed paqja e Allahut qoftë mbi të, ishte e para e konvertuar në Islam dhe kontribuesja e parë e tij. Në Britani, xhamia e parë u ndërtua në Woking në vitin 1889 duke përdorur fondet e dhuruara nga një grua, Begum Shah Jahan, sundimtarja e Bhopal në atë që tani është India. Përpjekjet e shumë grave muslimane nuk janë, siç vijon, ekskluzivisht feministe apo të bazuara në të drejtat e tyre. Përkundrazi, ato janë të bazuara fort në teologjinë islame.

Gratë muslimane studiojnë shkencat islame për një sërë arsyesh. Disa dëshirojnë thjesht të njihen me besimin e tyre dhe nuk duan domosdoshmërisht të bëhen udhëheqëse besimi. Të tjerat duan të ndihmojnë në sigurimin e vazhdimësisë së edukatës islame (duke edukuar, arsimuar dhe kultivuar), moral e sjellje dhe në këto mënyra të jenë qytetarë më të mirë. Brenda shoqërisë më të gjerë, shumë gra muslimane britanike luajnë role udhëheqëse në ligj, mjekësi, shkencë dhe arsim. Është brenda këtyre konteksteve të përfshirjes, angazhimit dhe bazave teologjike që përvojat dhe opinionet e grave muslimane për trajnimin e udhëheqjes fetare duhet të merren parasysh.

Shumë gra muslimane, duke përfshirë mualime plotësisht të kualifikuara, kanë gjetur mënyra për të balancuar me sukses besimin e tyre islam me një sërë rolesh sociale dhe profesionale. Gra të tilla mund të jenë në gjendje të frymëzojnë dhe udhëzojnë mualimet e ardhshme nëpërmjet shembullit dhe njohurive të tyre eksperimentale, sepse edukimi teologjik që kanë marrë u jep atyre autoritet fetar dhe një shkallë ndikimi brenda komuniteteve të tyre, veçanërisht midis grave të tjera. Megjithatë, ndonjëherë nuk janë të sigurta nëse mund të japin këshilla fetare në kontekste të veçanta dhe mund të kufizohen nga traditat shoqërore që i respektojnë dhe i pranojnë. Disa nga vështirësitë dhe sukseset e tyre janë fiksuar nga tregimi në vazhdim.

• E perceptuar si një profesioniste e kualifikuar

Majida dëshiron të bëhet mësuese. “Dua të eci përpara në fushën time dhe të bëhem mësuese, sepse besoj se mësuesit luajnë një rol të rëndësishëm në edukimin e kombit. Atë që ne i vendosim fëmijëve tanë, e shohim në brezin tonë të ardhshëm. Pra, si mësuese ndiej se do të isha një person përgjegjës në komunitet.” Si një grua e re ambicioze, ajo do të donte të perceptohej si një profesioniste e kualifikuar që mund të punojë jo vetëm me komunitetin musliman, por edhe në komunitetet e tjera, “për të krijuar ndërgjegjësimi për Islamin dhe sqarimin e keqkuptimeve’. Por ajo e di se, “pa njohje (validim) ne jemi të kufizuara në komunitetin musliman”. Ajo shton: ‘Ajo që unë dua me të vërtetë, gjithashtu, është që dikush të vijë dhe të na tregojë për rrugën e përparimit dhe se si t’i arrij qëllimet e mia.’ – Burimi: intervista me Majida (jo emri i saj i vërtetë), 2009

– Programi i zhvillimit të lidershipit për gratë i drejtuar nga Shoqata e Kapelanëve Muslimanë në Arsim (AMCED) është një shembull i praktikës së mirë që mund t’u japë grave të reja muslimane mundësinë dhe besimin për të realizuar potencialin e tyre. Në mënyrë të ngjashme, Grupi Kombëtar Këshillues i Grave Muslimane ka ndërmarrë një sërë aktivitetesh për të siguruar që zëri i grave muslimane të dëgjohet në formulimin e politikave sociale dhe, në përgjithësi, në të gjitha aspektet e shoqërisë britanike. Ekziston nevoja për më shumë kërkime që hulumtojnë në detaje programet e studimeve islame që u mësohen vajzave dhe grave, dhe për më shumë mualime dhe dijetare femra që të përfshihen në proceset e shkrimit shkencor dhe të zhvillimit të kurrikulës, me synimin që të ketë më shumë mundësi arsimimi për gratë që drejtohen nga grate.

• Shënim përmbyllës

Ky artikull ka shpjeguar pse termi lider fetar musliman konsiderohet të jetë më gjithëpërfshirës se imam dhe ka përshkruar rolet e:

1. imamëve në xhami,
2. kapelanëve dhe
3. udhëheqësve të tjerë, duke përfshirë mendimtarët, mësuesit dhe punonjësit e angazhuar me të rinjtë.

Ky artikull ka theksuar se trajnimi për rolin relativisht të ri të kapelanit ka implikime, si teorike ashtu edhe praktike, për trajnimin dhe zhvillimin e liderëve të tjerë gjithashtu. Më e rëndësishmja, në këtë artikull është theksuar se gratë muslimane ushtrojnë lidershpi fetar në komunitetet e tyre si mësuese, kapelane dhe mualime, dhe se gjithashtu ato kanë pritshmëri dhe nevoja të veçanta që të gjithë liderët duhet t’i adresojnë, si në trajnimin e tyre fillestar ashtu edhe në zhvillimin e vazhdueshëm profesional.

Përktheu:

Nisma për zhvillimin e predikuesve – thirrësve | Thirrja.org