Gjërat që e prishin vëllezërinë (lV)
10- Dëgjimi i ziliqarve dhe bartësve të fjalëve
Prej gabimeve shumë të mëdha është të dëgjosh çdo fjalë që thuhet për mikun tënd, ose të nxitosh në akuzimin për gabim ndaj teje duke u mbshtetur në spekulime.
Ke kujdes, se njerëzit që duhen për hirë të All-llahut kanë ziliqar. Disa prej këtyre ziliqarëve kanë xhelozi shumë të madhe, andaj nuk durojnë të shohin këtë dashuri reciproke mes dy vëllezërve. Ata nuk ndalen derisa ti ndajën këta dy persona.
All-llahu e mëshiroftë Ebu Derdanë, i cili thotë:
“Respekto vëllaun tënd dhe je i butë me te, mos dëgjo fjalët e ziliqarit dhe armikut për te, nesër të vjen exheli i tij, e të dhimbet ndarja prej tij, si e qan njeriun pas vdekjes, kurse në jetë u ndave prej tij”. (shiko: “El-Hilje”, 1/ 215- 216 dhe “Edebud-Dunja ved-Din”, fq. 174).
Duhet patur kujdes që mos t’i stimulojmë ziliqarët dhe ata që bartin fjalët duke shpalosur dashurinë e madhe që kemi njëri për tjetrin, duke menduar se kjo ata i gëzon, mirëpo më vonë do të kuptosh se kjo bisedë e ka ndryshuar atë njeri, madje edhe vetëm parja yte e shpeshtë me te, ua ndryshon zemrën, e shkakton xhelozi dhe zili ndaj teje, që më pastaj të vepron për t’ju prishur mes vehte. Andaj ji i urtë gjatë shprehjes së ndjenjave tuaja ndaj mikut tënd para tjerëve.
Le ta dijë secili njeri që e do vëllaun e tij me sinqeritet dhe nga thellësia e zemrës, se kjo dashuri nuk mund të dëmtohet dhe prishet nga zilia e ziliqarëve. Ata mund vetëm të vdesin nga mllefi i tyre, mirëpo asesi nuk mund ta lëvizin këtë dashuri nga zemra e tyre.
Abdull-llah ibn Abbasi [radijall-llahu anhuma] thotë:
“Dhuntia mohohet, kurse farefisnia ndërpritet. Kur All-llahu i afron dy zemra, asgjë nuk e dridh këtë afërsi, pastaj lexoi ajetin:
“Edhe sikur ta shpenzoshe gjithë atë që është në tokë, nuk do të mund t’i bashkoje zemrat e tyre, por All-llahu bëri bashkimin e tyre, “. (El-Enfal: 63). (Shiko: “Ez-Zuhd”, Ibn Mubarek, nr. 363, fq. 123).
11- Përhapja e sekretit
Prej gjërave që e vazhdojnë miqësinë është edhe mospërhapja e sekreteve të mikut tënd. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] na tregon se:
“Nëse një neri i flet vëllaut të vet e pastaj e kthen shpindën, kjo bisedë është emanet”. (sahih, Ebu Davudi).
Vazhdimisht duhet të kujtosh se vëllau yt, nëse të don dhe të beson ai nuk fsheh asgjë prej teje. Nuk kujdeset gjatë bisedës me ty, e po të flitke me dikend tjetër, ai nuk do ti tregontë tërë ato gjëra.
Disa njerëz mikun që me afërsinë e tij të dëmton kështu e kanë përshkruar:
“Është njeriu që kur afrohet, e shfrytëzon miqësinë për të njohur sekretet, lajmet, për ti regjistruar gabimet dhe rëshqitjet, i numëron lëshimet dhe gabimet me gjuhë, i përcjell veprimet tona kur jemi të kënaqur dhe të hidhëruar dhe kur jemi të liruar, kur secili njeri mundet të jetë i shkujdesur, që më pastaj ta bëjë armë të përgaditur kundër mikut të vet, në rast të armiqësisë”. (shiko: “Es-Sadakatu ves-Sadik”, fq. 15).
Nëse e ke të qartë këtë element kujdesu që mos të përhapish gjërat që i sheh te miku yt. Sekretet që ti shpalos le të jenë emanet te ti, të cilat nuk ke të drejtë t’i shpalosish përveç se me leje. Përndryshe do ta befaosh, do ta dëmtosh dhe do t’ia ndryshosh zemrën ndaj teje, madje mund ta rrënon tërësisht vëllezërinë dhe dashurinë mes teje dhe atij.
Një poet thotë:
Nëse një njeri tre gjëra i gabon
Shite edhe për një grush rërë
Zemër të pastër, sinqeritet
Dhe fshehje të sekreteve në zemër
12- Ecja pas paragjykimeve
Ashtu sikurse e dëmton vëllaun tënd përhapja e sekreteve të tija, ashtu e dëmton nëse ke paragjykime ndaj tij, nëse mendon se ai fsheh prej teje disa gjëra, që janë në kundërshtim me ate që e publikon para teje. Kjo sjellje pa dyshim ta ndërron zemrën tende dhe zemrën e tij.
Për këtë, nga shkaqet që e vazhdojnë vëllezërinë dhe dashurinë janë edhe zemërpastërtia dhe mendimi i mirë. Andaj All-llahu [subhanehu ve teala] dhe Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] na kanë ndaluar nga mendimi i keq dhe ecja pas paragjykimeve.
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
“O ju që keni besuar, largohuni prej dyshimeve të shumta, meqë disa dyshime janë mëkat “. (El-Huxhurat: 12).
Pastaj i ka qortuar mosbesimtarët duke treguar se ata ecin pas paragjykimeve dhe tërë dituria e tyre është e bazuar në paragjykime:
“Ata nuk dinë asgjë për atë (emërtim), ata nuk ndjekin tjetër vetëm paragjykime, e paragjykimi nuk është asgjë ndaj së vërtetës”. (En-Nexhm: 28).
Kurse Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thotë:
“Kujdes nga paragjykimet, sepse paragjykimet janë biseda më e rrejshme”. (Buhariu).
Prej obligimeve që ke ndaj vëllaut tënd është që vazhdimisht të kesh mendim të mirë për te. Kush analizon ndodhitë e jetës në raport me vëllaun dhe mikun, do të sheh se është shumë larg nga porosia e Omerit [radijall-llahu anhu]:
“Fjalën që e thot vëllau yt vetëm për të mirë mere, përderisa ke mundësi ti japish kahje të mirë”. (shiko: Reudetul-Ukala”, fq. 89- 90).
Pra, nuk është detyra yte të kërkosh kahje të keqe për fjalën dhe sjelljen e vëllaut tënd, mirëpo detyrë e ytja është të kërkosh kahje të mirë, drejt së cilësh mund të bartish fjalët dhe sjelljet e tija.
Mirëpo të ne fatkeqësisht gjen të atillë që mundohen të grumbullojnë faktet që ia vërtetojnë ato paragjykime dhe dyshime, e nuk i shikon faktet që ia mohojnë këto paragjykime, kurse kjo sjellje sjell shumë telashe dhe shkakton eliminimin e vëllezërisë që është mes nesh. Nëse secili prej nesh e ka parasysh qëllimin e mirë të vëllaut të vet, i jep kahje të mirë fjalëve dhe sjelljeve të tija, i eliminon paragjykimet, do të vazhdonte vëllezëria dhe dashuria dhe do të shtohej ajo.
Abdull-llah ibn Mubareku thotë:
“Besimtari kërkon arsyetime, kurse munafiku gabime”.
Pa dyshim se ikja nga mendimi i keq për njerëzit e mirë është veçori e besimtarëve.
Dije se mendimi i keq thërret në spionim, i cili është i ndaluar dhe thërret në fjalë të këqija kundër vëllaut tënd.
Vëlla i sinqertë dhe mik i dashur është ai që e mbron zemrën nga mendimi i keq për ty, e gjuhën nga fjalët e këqija për ty, edhe nëse e hidhëron ndonjë her ose je i pakujdeshëm ndaj tij ndonjë kohë.
Xhafer ibn Muhamedi i ka thënë birit të vet:
“Biri im, cili vëlla i yti hidhërohet prej teje tre herë, e nuk flet keq për ty, ate mere për mik”. (shiko: “Edebud-dunja ved-din”, fq. 175).
Tregohet se kishte pasur mosmarveshje mes Halid ibn Velidit dhe Sad ibn Ebi Vekasit, e një njeri foli kundër Halidit në prani të Sadit. Kurse Sadi reagoi e tha: ndal, se ajo që kemi ndër nesh nuk ka arritur në ate gradë që të bëjmë gabim në fe. Nuk dëshiroj të dëgjoj të keqe për vëllaun e tij, e jo më ta thot të keqen për te!!
“Mos të ban të ndihesh i vetmuar ftohtësia që e ndinen nga vëllau yt, kjo mos të shtyjë të flasish keq për te, mos ke mendim të keq për te, për shkak të ndonjë rëshqitjeje të tij, këtë ktheja dhe referoja pushimit të shpirtit dhe qetësisë së mendimeve, sepse njeriu mund të ndryshohet edhe ndaj shpirtit të vet, që është gjëja më e veçantë e tij, e këtë nuk e ban nga armiqësia e as nga mërzia prej sajë”. (shiko: Edebud-dunja ved-din”, fq. 174- 175).
Një urtësi e lashtë thotë:
“Mos ta prish miqasinë paragjykimi, të cilën e ke fituar me bindje”.
Tregohet se e bija e Abdull-llah ibn Muti’ el-Esvedit, e cila ishte gruaja e Talha ibn Abdull-llah ibn Aufit, i ka thënë burrit të vet: askend se kam parë më të keq se shokët tu. I tha: ndal, mos thuaj kështu. Ç’farë të keqe ke parë prej tyre? Tha: një gjë shumë të qartë! Tha: çka është ajo? Tha: kur ke pasuri, ata të afrohen, e kur je i varfur, ata largohen prej teje. Tha: ti me këtë i përshkruan me vlera të larta të moralit. Tha: këto gjëra nuk e përbëjnë moralin e lartë! Tha: na vijnë kur jemi të fuqishëm ndaj tyre e largohen prej nesh kur jemi të dibët ndaj tyre”. (shiko: “Reudetul-Ukala”, fq. 128).
Mund të ndodh që një njeri ta do shumë shokun e ti dhe të ketë mendim të mirë për te. Çdo rast që ndodh mes tyre, i jep konotacion pozitiv. Edhe pse lajmet vazhdimisht i vijnë për gabimet dhe rëshqitjet e tija, mirëpo ai të gjitha këto i refuzon dhe edhe më tej vazhdon të ketë mendim të mirë për te. Nëse i thonë: ti je mashtruar me shokun tënd, ai u përgjigjet: kush na mashtron me All-llahun, e pranojmë këtë mashtrim. Kurse miku i tij herë pas herë i drejtohet duke i thënë: ke mendim të mirë për mua, mos e ndëro mendimin për mua, e ky i përgjigjet: gjithsesi, sepse ky është oligimi im dhe mos prit se unë do të mendoj keq për ty.
Mirëpo pas një kohë të gjatë dhe pas përsëritjes të shumtë të gabimve vërtetohet fakti se ai paska qenë manipulant dhe me të vërtetë qenka i papërmirësuar. Kjo e befason dhe e tronditë shumë, aq shumë, saqë vjen në konkluze se pas sodit ndaj askujt nuk duhet të kemi mendim të mirë. Pa dyshim se ky njeri, të cilin e kishte shok, dhe të ngjajshmit me te me të cilët sprovohen vëllezërit e vërtetë, e bartin përgjegjesinë më të madhe për këtë konkluzë.
Mirëpo sërish themi, se këto raste edhe pse ndodhin, nuk janë rregulli dhe të zakonshme, por e kundërta është rregull dhe e zakonshme, të kesh mendim të mirë për vëllaun tënd. Për sprovimin më shokun e kaluar le të duron dhe shpreson shpërblim nga All-llahu, kurse akoma duhet të qëndron në mendimin e mirë për muslimanët.
E nëse refuzon dhe insiston në mendim të keq për të gjithë, kjo përveç se është zullum dhe të sjell mëkate, do të bëhet shkak që mbarë njerëzit të të urrejnë.
Njeriu me zemër të erësuar dhe shpirt të fëlliqur, i cili secilin e shikon me dyshim ose vepron me ta në bazë të mendimit të keq, është i rëndë për njerëzit dhe rruga për te zemra e tyre është e mbyllur.
Andaj Lukmani e porositi birin e tij duke i thënë:
“Je shpirtbardh, të afrohen njerëzit dhe të dojnë”.
13- Ndërhyrja në çeshtjet private
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] na ka treguar rregullin, i cili na shpëton nga kjo sëmundje. E nëse secili prej nesh kujdeset për edukatën e sherijatit dhe zbaton udhëzimet e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] në sjelljen tonë mes nesh, nuk do të binin në gjëra që e rrënojnë vëllezërinë dhe dashurinë tonë.
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thotë:
“Mos spiononi, mos dëgjoni bisedat e tjerëve pa leje, mos u hidhëroni mes vehte, mos ikni njëri prej tjetrit, e bëhuni vëllezër, o ju robërit e All-llahut”. (Buhariu dhe Muslimi).
Gjithashtu na thotë:
“Nga islami i mirë i njeriut është ta lë atë që nuk i intereson”. (sahih, Tirmidhiu).
Evzaiu [rahimehull-llah] thotë:
“Texhesus” domethënë të hulumtosh ndonjë gjë, kurse “tehesus” domethënë të dëgjosh bisedën e tjerëve kur ata e urrejnë një gjë të tillë, ose të dëgjosh pas derës etj. (shiko: “El-Fet’h”, 10/ 497).
Pra hulumtimi i gjërave të fshehura të vëllau yt është i ndaluar dhe prish raportin tënd me te, pastaj ka edhe një ndalesë tjetër në këtë veprim, e ajo është kujdesi yt për gjëra që nuk të interesojnë.
Më herët kanë thënë: “I mençuri duhet ta njeh kohën e vet, të kujdest për vetveten, për gjuhën e tij dhe ai që e llogarit bisedën prej veprave, e pakëson bisedën, përveç se në gjërat që i interesojnë”.
Kurse Ebu Ubejde transmeton nga Hasani se ka thënë:
“Prej shenjave se All-llahu ia ka kthyer shpindën robit është preokupimi i tij me gjëra që si interesojnë”. (“Xhamiul-Ulumi vel-Hikemi”, 1/ 290, 294).
Kurse Sehl Tusteriu thotë:
“Kush flet për gjërat që nuk i interesojnë, privohet nga vërtetësia”. (“Hiljetul-Evlija”, 10/ 196).
Shkuan ta vizitojnë një sahabe në shtratin e vdekjes kurse fytyra i shndërritke. I thanë: pse të shndërret fytyra? Tha: asnjë vepër nuk e kam të sigurtë sikurse dy veçori: nuk kam folur për gjërat që smë kanë interesuar dhe zemra ime ka qene e pastër ndaj muslimanëve”. (“Sijer”, 1/ 234).
Meuruk El-Ixhliu thotë: Një gjë jam duke e kërkuar me vite të tëra, mirëpo nuk po e arrij, dhe kur nuk do ta lë pas dore këët gjë. I thanë: ç’është kjo gjë? Tha: të largohem nga gjërat që nuk më interesojnë. (“Ez-Zuhd”, Imam Ahmedi, fq. 371).
Amr ibn Kajsi thotë:
Një njeri kaloi pran Lukmanit, kurse njerëzit qëndronin përreth tij. I tha: a nuk je ti robi i kësaj familjeje? Tha: po. A nuk je ti çobani që ke rajtur në këtë kodër? Tha: po. Tha: si arrite në këtë gradë? Tha: me fjalë të vërteta dhe heshtje të madhe ndaj gjërave që nuk më kanë interesuar.
Vehb ibn Munebehi tregon: te Izrailët ishin dy njerëz që nga adhurimi ecnin ata mbi ujë. Duke ecur mbi deti, një njeri ecte në ajër. Këta të dy i thanë: o rob i Zotit, si ke arritur në këtë gradë? Tha: me pak gjëra në këtë dynja: kam ndarë shpirtin tim nga epshet, kam larguar gjuhën time nga gjërat që nuk më interesojnë, nxitoj drejt gjërave që më ka urdhëruar Zoti, heshti shumë, e nëse i betohem All-llahut, Ai ma realizon betimin tim, e nëse kërkoj diç prej tij, Ai më përgjigjet”. (“Xhamiul-Ulumi vel-Hikem”. 1/ 294).
Kujdes vëllau im, mos të të futë shejtani në gjërat që nuk të interesojnë me preteks të edukimit të njeriut dhe drejtimit të tij, duke iluzionuar se çdo vepër e madhe ose e vogël e vëllaut tënd të intereson, kurse kjo bëhet shkak që të prishet kjo vëllezëri dhe dashuri.
14- Egoizmi, mburrja, moskujdesi për problemet e mikut dhe injorimi i gjendjes dhe nevojave të tija
Njerëzit i urrejnë ata që sillen ndaj tyre me nënçmim dhe mburrje, pa marë parasysh se kush është ky njeri, edhe në qoftë se është thirrës, dijetar ose mësues, njerëzit nuk i dojnë ata që i shikojnë nga lart, ose nuk i vlerësojnë aspak. Për këtë njeriu është i urdhëruar të jetë modest dhe të ketë ndjenja për të tjerët edhe në qoftë se është në pozitë të mësimit dhe udhëheqjes.
Prej gjërave shumë të bukura që tregohen në këtë drejtim është edhe kjo që e tregon Harun ibn Abdull-llahu, i cili ishte dijetar i dallaur në kohën e tij, duke thënë: më erdhi Imam Ahmedi natën dhe trokiti në derë. I thash: kush është? Tha: unë jam Ahmedi. Nxitova dhe dola te dera. E përshëndeta dhe më përshendeti.
I thashë: a ke ndonjë nevojë?
Tha: ma ke angazhuar zemrën sot?
I thashë: Për çka, o ebu Abdull-llah?
Kalova sot përreth teje. Ti ishe i ulur në hije, kurse nxënësit me lapsa dhe fletore në diell. Edhe një her mos vepro kështu. Ulu ku ulen njerëzit. (shiko: “Tarihul-Bagdad”, 14/ 22).
Nga ky tregim i marim edhe dy mësime plotësuese:
Njëra: këtë tregim e tregon i këshilluari, kurse kjo tregon zemërbardhësinë dhe dhënien përparësi të vërtetës.
Dy: kujdesi i Imam Ahmedit gjatë këshillimit. Ka shkuar natën dhe më fjalë shumë të buta i është drejtuar.
Moskujdesi për problemet e shokut, e bën të ndihet i vetmuar. E bën të ndihet se ai jeton në një botë kurse shokët e tij në një botë tjetër. Edhe më keq se kjo do të jetë kur do të vëren se shokët ia dijnë gjendjen, mirëpo aspak nuk kujdesen për te dhe nuk i gjen afër tij. Kjo pa dyshim se i ftoh ndjenjat e dashurisë ndaj tyre.
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] na ka mësuar që të kujdesemi për njerëzit në përgjithësi dhe të mundohemi tu sjellim të mira dhe dobi. E mos të flasim për ate që e kemi shok të dallaur dhe mik të zemrës.
Abdull-llah ibn Omeri [radijall-llahu anhuma] tregon se Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] ka thënë:
“Njerëzit më të dashur te All-llahu, janë ata që janë më të dobishëm për njerëzit. Prej veprat më të dashura te All-llahu është futja e gëzimit në zemrën e muslimanit, ose largimi i ndonjë brenge, ose larja e ndinjë borxhi, ose largimi i etjes. Të eci me vëllaun tim për ndonjë nevojë të tij është më e dashur për mua se sa të bëjë itikaf në këtë xhami (medinë) një muaj “. (Sahih, Taberaniu dhe disa të tjerë).
Disa nga selefi jo që janë kujdesur për ta kur kanë qenë gjallë, mirëpo janë kujdesur edhe për familjen e tyre katërdhjet vjet pas vdekjes së tyre.
Kjo është vëllezëri e vërtetë dhe dashuri e sinqertë.
Qëllimi është të tregojmë se nga vëllezëria është të kujdesemi për nevojat e vëllezërve dhe ti ndihmojmë për gjërat që kanë nevojë.
Ky veprim është shkallë shkallë:
Më e ulta: të kujdesemi për te kur të kërkon ndihmë dhe kur kemi mundësi, me buzëqeshje dhe sihariq.
E mesmeja: Tua kryejmë nevojat pa i pyetur.
Më e larta: ti japim përparësi nevojave të tija para nevojave tona. (“Muhtesar Minhaxhul-Kasidin”, fq. 96).
Po, njerëzit kanë nevojë për diken që të dijë preokupimet dhe angazhimet e tija. Ata nuk kanë nevojë tu thuhet: duhet të dini këtë e këtë, bisedë e thatë, e pastaj të ikish prej tyre. Por duhet të mundohesh të dish çka kanë brenda, çk ai preokupon, dëgjo bisedën e tyre, trimëroi që të flasin për problemet e tyre të brendshme, mos u mundo të flasish për vetveten, sepse më herët kanë thënë: nëse dëshiron të bëhesh ligjërues i aftë, bëhu dëgjues i aftë.
Natyrisht se njeriu dëshiron të flet për problemet e tija me dikend, dëshiron diken të mer pjesë në brengat e tija. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] na mëson që jo vetëm të dëgjojmë problemet e dikujt por edhe si ti nxisim njerëzit ti shpalosin problemet e tyre.
Prej këtyre rasteve është edhe rasti i Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] më Abdur-Rahman ibn Aufin, kur e takoi dhe pa ngjyrë të verdhë në te, e pyeti: çka është kjo? Tha: jam martuar! (Buhariu) po e njejta ka ndodhur edhe me Xhabirin [radijall-llahu anhu]”. (“Fenu teamuli mean-Nasi”, fq. 38, 40, 42).
Tregohet se Abdull-llah ibn Mubareku [rahimehull-llah] shpesht vinte në Tarsus, kurse një djalosh e vizitonte, e shërbente dhe dëgjonte prej tij hadithe. Një herë kur erdhi ibn Mubareku nuk e pa, andaj edhe pyeti për te. I thanë është në burg për dhjetë mijë dirhem. E gjeti borxhliun dhe ia pagoi dhjetë mijë dirhem, me kusht që mos ti tregojë se kush ia ka larë borxhin. Doli ky djalosh nga burgu, kurse ibn Mubareku ishte nisur në rrugë. Ky djalosh e takoi Ibn Mubarekun disa kilometra larg Rekkas. Ibn Mubareku i tha: djalosh ku ishe, nuk të pash? Tha: isha në burg për një borxh. Tha: si dole? Tha: erdhi një njeri e ma lau borxhin e unë nuk e njoh. Tha: falëndero Zotin. Ky njeri nuk e kuptoi këtë derisa nuk vdiq Abdull-llah ibn Mubareku.
Erdhi një njeri kërkonte tia lajë borxhin Abdull-llah ibn Mubareku. Ibn Mubareku i shkroi letër zëvendësit të tij. Kur erdhi letra të zëvendësi, iu drejtua këtij njeriut e i tha; sa ke për të larë borxh? Tha: shtatëqind dirhem. Kurse Abdull-llah ibn Mubareku kishte shkruar ti japin shtatë mijë dirhem. Zëvendësi erdhi te Abdull-llah ibn Mubareku e i tha: mallërat janë pakësuar. Kurse Abdull-llah ibn Mubareku ia ktheu: mallërat janë pakësuar edhe ymri ka ardhur kah fundi, jepja sa kam shkruar.
Ebu Jakubi tregon: shkuam te Ebu Muti’ El-Kurbani që të dëgjojmë prej tij hadithe. Na ofroi ushqim, mirëpo ne nguruam. Tha: o ju njerëz, solidariteti mes vëllezërve në të kaluarën ishte duke i dhuruar toka, shtëpi, deve, skllevër, pallate dhe qese me nga dhjetë mijë dirhem, kurse sot ka arritur në këtë gradë. Kjo është edukata ynë. Nëse edhe nga kjo nguroni, atëherë çka na mbetet. Vdes sunneti i të parëve tanë, andaj kështu mos veproni. Iu vërsulëm ushqimit dhe ngrënëm. (shiko: “Es-Sadakatu ves-Sadiku”, fq. 82, 83).
Tregohet se Abdull-llah ibn Mubareku i ka thënë Fudajl ibn Ijadit:
“Po mos të ishe ti dhe shokët tu, asnjëher nuk do të meresha me tregti”.
Mirëpo, sot, fatkeqësisht, njerëzit janë dhënë pas dinarit dhe pasurisë, janë thelluar në luftërat për të fituar të mirat e kësaj bote, këta njerëz kanë fshirë nga jeta, nga emocionet, ndjenjat dhe fjalori i tyre solidaritetin dhe altruizmin. Madje nëse këto gjëra i kanë përjetuar në rini, këtë e emërtojnë vepër e adoloshencës dhe emocione rinore, kurse sot ata nuk janë më shumë se iluzione, imagjinata dhe emocione të pakuptimta në jetën e sodit. All-llahu na ruajtë nga kjo gjendje.
(vazhdon…)
Bekir Halimi,
16.10.2003
