KËSHILLA FETARE PËR RRITJEN E SIGURISË NË TRAFIK

Të dashur vëllezër besimtarë!

Një nga problemet me të cilat po ballafaqohemi si shoqëri është edhe mungesa e sigurisë në trafik. Shifrat shqetësuese të aksidenteve në trafik përfshirë ato me fatalitet (lëndime serioze dhe vdekje) janë dukshëm më të mëdha gjatë periudhës janar – qershor 2021, në krahasim me vitet paraprake. Sipas statistikave, brenda pesë muajve të kaluar, kemi pasur një bilanc të tmerrshëm të aksidenteve me fatalitet. 50 qytetarë kanë vdekur ndërsa 5761 të tjerë janë lënduar. Shkak kryesor po del të jetë pakujdesia në trafik, andaj, në bashkëpunim me organet tona shtetërore, sot, hutben e kësaj xhumaje, do t’ia kushtojmë rëndësisë së sigurisë në trafik.

Besimtarë të nderuar!

Dijetarët dhe shkollarët myslimanë, duke parë shtimin e aksidenteve nga dita në ditë, janë marrë me këtë problematikë dhe, duke iu referuar teksteve dhe rregullave fetare[1], kanë nxjerrë një kod rregullash e udhëzimesh[2], pjesë të të cilit do t’i prezantojmë sot para jush në këtë hutbe:

• Respektimi i shenjave të trafikut është detyrim që, përderisa nuk bie ndesh me fenë, duhet respektuar patjetër. Respektimi i këtyre rregullave nënkupton ruajtjen e jetës për vete dhe për të tjerët. Për këtë shkak, feja na urdhëron që të mos i ekspozohemi rreziqeve që mund të na kushtojnë me jetë. Allahu thotë:

وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ

“…mos e çoni veten tuaj në shkatërrim…” [Bekare: 195]

Ruajtja e jetës, siç dihet, është një ndër pesë objektivat kryesore të fesë. Për këtë shkak, dënohet rëndë cenimi i saj, qoftë ndaj vetvetes, qoftë ndaj të tjerëve[3].

• Shoferi është përgjegjës për dëmin që e shkakton nga pakujdesia dhe shkelja e rregullave. Për këtë shkak, kërkohet maturi. Pejgamberi a.s. ka thënë: “Jini të matur dhe mos u ngutni sepse nuk është mirësi të nguteni.”[4] Në koment të hadithit qëndron se nuk duhet ngutur kafshën ose mjetin e udhëtimit, pra nuk duhet vozitur me shpejtësi të madhe[5].
• Shoferi duhet patjetër të jetë i pajisur me leje të vozitjes.
• Rruga nuk është pronë individuale që dikush të ketë të drejtë ta uzurpojë, ngushtojë, devijojë.
• Ndalohet ndërmarrja e veprimeve që mund të shkaktojnë aksidente, si: prishja e rrugës, hapja e gropave, etj. Kjo ndalesë vlen edhe kur ndërhyrja në rrugë bëhet për qëllime të mira por që nuk vendosen shenjat paralajmëruese. Për këtë shkak, përkujdesja për rrugën është prej pjesëve të besimit dhe prej lëmoshës, derisa dëmtimi i saj është mëkat. Pejgamberi a.s. ka thënë:
• “Besimi është shtatëdhjetë e ca degë: më e larta është dëshmia la ilahe il-laAllah ndërsa më e ulëta është heqja e pengesave nga rruga.”[6]
• “Largimi i pengesave nga rruga është lëmoshë.”[7]
• “Kush e dëmton myslimanin, Allahu do ta dëmtojë atë.”[8]
• “Duhet mallkuar atë që dëmton besimtarët në rrugën e tyre!”[9]
• Lejohet gjobitja e atyre që shkelin rregullat në trafik, veçmas kur ato janë shkak i shpërfilljes së ndalesave fetare. Jo rrallë ndodhë që aksidentet të shkaktohen pse disa vozitës janë nën ndikimin e alkoolit, kësaj pije të urryer e cila të humb mendjen dhe jetën.

 Të respektuar xhematlinj!

Nuk janë vetëm rregullat ato që duhen të kihen parasysh por edhe etika. Nga udhëzimet e përgjithshme fetare për etikën në rrugë, dijetarët myslimanë kanë kërkuar që ajo të aplikohet edhe në trafik. Duke iu referuar porosive kur’anore dhe profetike[10] për mirësjelljen dhe buzëqeshjen kur të takohemi me njëri tjetrin, për mosprovokimin nga injorantët, për largimin e pengesave nga rruga, kanë kërkuar që në trafik:

• ta respektojmë njëri tjetrin,
• të jemi të matur dhe gjakftohtë,
• të lirojmë rrugën në rast nevoje,
• të këshillojmë njëri tjetrin për kujdes në rrugë,
• të këshillojmë njëri tjetrin për respektim të ngasësve tjerë,
• të heqim nga rruga gjërat që mund të jenë shkak i aksidenteve,
• të kemi kujdes veprimet që mund të neveritin të tjerët, etj.

Të dashur vëllezër!

Duke përfillur këto rregulla fetare dhe këtë etikë, ne, jo vetëm që do të ruajmë veten dhe të tjerët, do të ruajmë pasuritë tona dhe do të ndërtojmë një shoqëri që respektin e ndërsjellë e ka imazhin më të theksuar, por edhe do të fitojmë kënaqësinë dhe shpërblimet e Zotit. Nëse për mungesë respekti ndaj njëri tjetrit e për kërcënime fizike dhe për pengesa e dëmtime në rrugë janë paraparë dënime, për respekt e ruajtje të njëri tjetrit dhe për mirësjellje në rrugë janë paraparë shpërblime. Pejgamberi a.s. ka thënë: “Një njeri kaloi pranë një dege të një peme që kishte rënë në rrugë, të cilën e largoi duke thënë: Pasha Allahun, do ta largoj që të mos i dëmtojë myslimanët. Allahu (e shpërbleu për këtë vepër dhe) e futi nëXhennet.[11]”[12]

 

[1] Sa për ilustrim, shih ajetin 59 nga kaptina Nisa: “O besimtarë! Bindjuni Allahut, bindjuni të Dërguarit dhe atyre që drejtojnë punët tuaja.”; hadithin e shënuar nga Ibn Maxheh: “Nuk ka dëm dhe as kthim të dëmit me dëm!”;  rregullin: ‘Veprimet e pushtetarëve tanë janë të lidhura/kushtëzuara me interesin e popullatës.’ Sigurisht, në vënien e rregullave të trafikut ka interes për ne dhe jetët tona.

[2]Shih: vendimin e Akademisë së Fikhut Islam (organ i OKI), nr. 71, fq. 162-163 të marrë në sesionin e tetë, 1414 h;

[3] Shih ajetin 68 nga kaptina Furkan: “…nuk vrasin njeri, gjë që Allahu e ka ndaluar, përveçse me të drejtë…”, dhe ajetet 29-30 nga kaptina Nisa; “…dhe mos e vritni veten (dhe njëri-tjetrin)! Vërtet, Allahu është i Mëshirshëm me ju. 30. Këdo prej jush që e bën këtë përdhunisht dhe padrejtësisht, Ne, pa dyshim, do ta hedhim në zjarr. Kjo është shumë e lehtë për Allahun.”.

[4] Hadithin e shënon Buhariu.

[5] Mubarekfuri, UbejduRrahmani, Mir’atu-l-mefatih sherhu Mishkati-l-Mesabih, (Indi: Universiteti selefit, 1984), 9/154.

[6] Hadithin e shënon Muslimi.

[7] Hadithin e shënojnë Buhariu dhe Muslimi.

[8] Hadithin e shënojnë Ebu Davudi dhe Tirmidhiu.

[9]Hadithin e shënon Taberaniu në El-Kebir, nr. 3050.

[10] Sa për ilustrim shih: ajetin 63 nga kaptina Furkan: “Robërit e të Gjithëmëshirshmit janë ata që ecin thjesht nëpër Tokë dhe, kur të paditurit i sulmojnë me fjalë, ata përgjigjen: “Paqe qoftë!”.”; hadithin e shënuar nga Buhariu dhe Muslimi: “Mos qëndroni në rrugë!…Nëse e keni patjetër, atëherë respektojeni kodin e rrugës: ulja e shikimit, shmangia nga dëmtimi i të tjerëve, përshëndetja, dhe urdhërimi për të mirë dhe ndalimi nga e keqja.”

[11] Hadithin e shënon Muslimi.

[12] Referenca kryesore: Dr. Musfir bin Ali Kahtani “Fikhu-l-murur ve âdabuhu fi-l-Islam”, http://www.saaid.net/Doat/msfer/2.htm; Muhammed Tekij Uthmani “Kavaid ve emsail fi havadith es-sejr”, http://main.islammessage.com/newspage.aspx?id=4895; Nuh Ali Selman “Mesulijjetu es-saik esh-sherijjeh an havadithi-s-sejr”, http://aliftaa.jo, fetvaja nr. 408, datë 23.12.2009.